Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္)

Uric acid မ်ားရင္ ဆိုးက်ိဳးက ဘာျဖစ္တတ္လဲ။ 5.7 ရွိရမွာကို 8.8 ျဖစ္ေနတာပါ။ အစားအစာကေရာ ဘာေတြ ေရွာင္ရမလဲ ဆိုတာ ေျပာျပေပးပါ။

ဓါတုေဗဒ ေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ Uric acid ဆိုတာ C5H4N4O3 လို႔ ေရးၾကမယ္။ ေဆးေက်ာင္းသားေတြကေတာ့ ေသြးထဲမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေနရင္ Gout (ေဂါက္) ဆိုတဲ့ အဆစ္နာေရာဂါ ျဖစ္မယ္လို႔ သင္ၾကရတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက ေသြးထဲမွာ ယူရစ္-အက္စစ္ မ်ားေနတာကို Hyperuricemia လို႔ ေခၚတယ္။

ဘာလို႔ ဒီဓါတ္မ်ားေနသလဲ။ မ်ိဳးနဲ႔ရိုးနဲ႔ ဆိုသလို မ်ားတတ္တယ္လို႔ ေျပာရင္လဲ မမွားဘူး။ ေနာက္တခ်က္က စားတဲ့အစာေပၚမွာ မူတည္တယ္။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ အစားထဲမွာ Purine နဲ႔ Fructose မ်ားရင္ Uric acid (ယူရစ္-အက္စစ္) မ်ားေစတယ္။

ဒီဓါတ္ကို ေက်ာက္ကပ္ကေန စြန္႔ထုတ္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းရင္ ေသြးထဲမွာ မ်ားေနမယ္။ အစာမစားဘဲေနတာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အျမန္ ခ်တာ-က်တာ လုပ္ရင္ ယာယီ မ်ားေနမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အသက္ၾကီးလာရင္ သံဓါတ္ မ်ားလာျပီး ေၾကးနီဓါတ္ နည္းလာတယ္။ ဒါကေနဆက္ျပီး Uric acid မ်ားေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴပါ၊ တေန႔မွာ Cu 2 mg ေသာက္ပါ။

Gout ေဂါက္ေရာဂါကို ျဖစ္ေစတာ Uric acid မ်ားေနလို႔ပါ။ အဆစ္ေတြနဲ႔ ေသြးေၾကာမွ်ဥ္ေလးေတြ အနီးအနားမွာ (ယူရစ္-အက္စစ္) ပံုေဆာင္ခဲေတြ လာစုေနတယ္။ ဒါကို အပ္နဲ႔တူတဲ့ Crystals လို႔ ေျပာၾကတယ္။ သၾကားနဲ႔ ခ်ိဳေအာင္ လုပ္ထားတဲ့ အရည္ကို တေန႔ ၂ ခြက္နဲ႔ ၂ ခြက္မက ေသာက္ေနသူေတြဟာ ေဂါက္ေရာဂါ ၈၅% ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ေရာဂါအျပင္ Cardiovascular disease ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါ၊ Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ Metabolic syndrome ေရာဂါေတြနဲ႔လဲ ဆက္စပ္ႏိုင္တယ္။ Uric acid stone ေက်ာက္ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။

Uric acid နည္းေနတာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ။
အစာထဲမွာ Zinc သြပ္ဓါတ္နည္းရင္၊ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ Oral contraceptive ကိုယ္ဝန္တား-စားေဆး ေသာက္ေနရင္ နည္းႏိုင္တယ္။ သံဓါတ္နည္း ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိေနရင္လဲ နည္းတယ္။ ဒီဓါတ္နည္းေနသူေတြနဲ႔ Multiple sclerosis ေရာဂါ ဆက္စပ္ေနတယ္။ အရက္ အၾကာၾကီး ေသာက္သူ။ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါရွိသူ၊ ခဲဆိပ္သင့္သူေတြမွာ ဆီးထဲမယ္ (ယူရစ္-အက္စစ္) နည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။

ဒီဓါတ္ မ်ားေနတယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။ Gout ေဂါက္ေရာဂါရွိသူ၊ ကင္ဆာ ေနာက္ပိုင္း ေရာက္ေနသူ၊ ရိုးတြင္းျခင္ဆီနဲ႔ ေသြးျဖဴဥ ေရာဂါ ရွိေနသူ၊ အစားထဲမွာ ဒီဓါတ္မ်ားေနသူ၊ Rhabdomyolysis, Lesch-Nyhan syndrome, Fanconi syndrome ေရာဂါ ရွိေနသူေတြမွာ မ်ားေနမယ္။

ဆီးထဲမွာ ဒီဓါတ္ကို စစ္ရင္ ၂၄ နာရီခံထားတဲ့ဆီး ယူရတယ္။ ဆီးမခံခင္ အရက္၊ Allopurinol, Ibuprofen, Aspirin, Thiazide diuretics, vitamin C, Probenecid ေဆးေတြ ေသာက္မထားရဘူး

ေသြးမစစ္ခင္ ၄ နာရီအတြင္း အစာမစားရဘူး။ Alcohol အရက္အျပင္ Ascorbic acid, Aspirin, Caffeine, Cisplatin, Diazoxide, Diuretics, Epinephrine, Ethambutol, Levodopa, Methyldopa, Nicotinic acid, Phenothiazines နဲ႔ Theophylline ေဆးေတြ မေသာက္ရဘူး။ Allopurinol, Azathioprine, Clofibrate, Corticosteroids, Estrogen, Glucose, Guaifenesin, Mannitol, Probenecid နဲ႔ Warfarin ေဆးေတြ ကေနလဲ သက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။

Acidosis, Alcoholism, Diabetes, Gout, Hypoparathyroidism, Lead poisoning, Leukemia, Nephrolithiasis, Polycythemia vera, Renal failure, Toxemia of pregnancy, Purine-rich diet, Excessive exercise နဲ႔ Chemotherapy-related side effects ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ မ်ားေနတာ ေတြ႔ရမယ္။

Fanconi syndrome, Wilson's disease, Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone (SIADH) secretion နဲ႔ Low purine diet ေတြေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ နည္းေနတာ ေတြ႔ရမယ္။

• 250 to 750 milligrams per 24 hours ဆိုတာ ပံုမွန္ ဆီးအေျဖျဖစ္တယ္။
• 3.0 နဲ႔ 7.0 mg/dL အတြင္းရွိရင္ ပံုမွန္ ေသြးအေျဖျဖစ္တယ္။
• ေသြးထဲမွာ 6 mg/dL သာရွိေပမဲ့ Gout ေရာဂါရသူနဲ႔ 9.6 mg/dL အထိရွိေပမဲ့ ေရာဂါမရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။
• ဓါတ္ခြဲခန္းေတြ တခုနဲ႔တခု ကြဲလြဲတာေလးေတြရွိတာ သတိျပဳပါ။

အစားလည္းေဆး၊ ေဆးလဲအစာ
• အသား၊ ငါး၊ အသဲ၊ ဥ၊ ပင္လယ္စာ၊ ႏွလံုး၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ အရက္၊ ဘီယာ၊ ဝိုင္၊ ေပါင္မံု႔၊ ေကာ္ဖီ၊ လက္ဘက္ရည္၊ အေစ့အဆံ၊ ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူး၊ စပ်စ္သီးေျခာက္၊ ဘယ္ရီသီး၊ ခ်ဥ္တဲ့ (ခရင္မ္)၊ ဒိန္ခ်ဥ္ (ေရာဂတ္)၊ (ဘတ္တား-မစ္လ္ခ္)၊ ေတြက အက္စစ္ဓါတ္ မ်ားေစတယ္။ ယူရစ္-အက္စစ္ မ်ားတယ္။
• Cranberry ေဖ်ာ္ရည္၊ ခ်ယ္ရီေဖ်ာ္ရည္၊ ပန္းသီးေဖ်ာ္ရည္ ေသာက္ပါ။ ေရ မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။
• လိမ္ေမာ္၊ သံပုရာ၊ ေရွာက္၊ ကမၺလာသီး၊ Lentils, Legumes, Asparagus, Cauliflower, Mushrooms, Spinach, Citrus fruits, Legumes, Bananas, Celery, Tomatoes, Key Lime, Citron, Wild Orange, Pomelo, Mandarin Orange, Trifoliate Orange, Round Lime ေတြကို အသင့္အတင့္ စားႏိုင္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ